Działalność gospodarcza w Norwegii
Czy prowadzisz firmę w Norwegii, czy planujesz pracować na własny rachunek, ważne jest, abyś jako norweski przedsiębiorca miał pełną świadomość przysługujących Ci praw i obowiązków. Dzięki temu unikniesz zbędnych komplikacji i będziesz mógł z pewnością osiągać sukcesy w prowadzeniu działalności gospodarczej.
W naszej zakładce przedstawiamy podstawowe informacje, które przydadzą się zarówno przyszłym, jak i obecnym właścicielom firm w Norwegii.
JAKI TYP DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WYBRAĆ
Podstawowy wybór, jakiego musi dokonać przyszły norweski przedsiębiorca dotyczy typu działalności gospodarczej, którą zamierza prowadzić. Rodzaj firmy warunkuje większość formalności, o które należy zadbać - wszelkie opłaty, wpisy do rejestrów czy prowadzenie księgowości.
Planując otwarcie firmy warto zastanowić się, która opcja będzie najkorzystniejsza. Firma jednoosobowa to najpopularniejszy wybór wśród początkujących przedsiębiorców, którzy nie potrafią przewidzieć przyszłych zysków, spółka AS jest najlepsza opcją, gdy właściciel zamierza obracać sporymi kwotami i zatrudniać pracowników, a filia firmy zagranicznej to idealne rozwiązanie dla osób, które prowadzą działalność w Polsce, a zlecenia wykonują w Norwegii.
ZAKŁADANIE FIRMY W NORWEGII
Założenie firmy w Norwegii wymaga wypełnienia formularza
Samordnet registermelding BR1010, który znajduje się na stronie
brreg.no (
należy podać dane właściciela, nazwę przedsiębiorstwa, adres firmy i rodzaj działalności). Numer organizacyjny niezbędny do założenia działalności zostaje nadany po złożeniu wniosku i potwierdzeniu rejestracji firmy.
Rejestracja spółki wymaga skompletowania dodatkowych dokumentów m.in:
- bilansu otwarcia,
- umowy zawarcia spółki,
- protokołu z posiedzenia.
W zależności od rodzaju i zakresu działalności firmy konieczne jest wpisanie przedsiębiorstwa do norweskich rejestrów, np. Rejestru Pracodawców i Pracobiorców (NAV - AA Registeret), Rejestru Przedsiębiorstw (Foretaksregisteret) czy Rejestru Podatników VAT (Merverdiavgiftsmanntallet).
Po zgłoszeniu działalności przedsiębiorca może założyć bedriftskonto - norweskie firmowe konto bankowe (
w banku należy przedstawić potwierdzenie rejestracji działalności oraz numer organizacyjny przedsiębiorstwa).
Po rozpoczęciu działalności firmy przedsiębiorca ma obowiązek zadeklarowania przewidywanych dochodów, na podstawie których norweski urząd podatkowy wylicza wysokość zaliczek na podatek dochodowy (
22% od zysku firmy), a jeśli dochody firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą limit 50 000 NOK, niezbędne jest zgłoszenie jej jako płatnika podatku VAT.
ENKELTPERSONFORETAK (EPF), czyli firma jednoosobowa
Enkeltpersonforetak (EPF) to popularny wśród nowych przedsiębiorców rodzaj działalności gospodarczej w Norwegii. Minimum formalności, elastyczność czasowa i faktyczny wpływ na zarobki sprawiają, że firma jednoosobowa to najlepszy wybór dla młodych osób, które dopiero rozpoczynają pracę na własny rachunek.
Samo założenie firmy jednoosobowej jest stosunkowo łatwe i szybkie, co więcej może odbyć się całkowicie elektronicznie.
Warunkiem otworzenia działalności jest posiadanie stałego numeru personalnego oraz kodów MinID. Cała procedura trwa około 4-6 dni.
Norwescy przedsiębiorcy zobowiązani są do płacenia podatku dochodowego w wysokości 22% od zysku firmy oraz składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy. Na początku każdego roku właściciel musi zadeklarować przewidywaną kwotę zysku, od której urząd oblicza podatek płacony w czterech ratach - 15 marca, 15 czerwca, 15 września i 15 grudnia.
Firmę ENK należy wpisać do rejestru VAT, gdy jej obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK - od tego momentu przedsiębiorca ma obowiązek płacenia podatku VAT, który dzieli się na trzy stawki: podstawową - 25%, zredukowaną - 15% oraz niską - 12%.
Podatek VAT rozlicza się za pomocą deklaracji w formie elektronicznej (
altinn.no).
Prowadzenie działalności jednoosobowej wiąże się zazwyczaj z zatrudnianiem niewielkiej liczby pracowników - związane z tym koszty dzieli się na koszty stałe i koszty zmienne.
Koszty stałe to m.in.: opłata z tytułu zatrudnienia pracownika (
14,1% od kwoty wynagrodzenia brutto), ubezpieczenie emerytalne OTP (
2% od kwoty wynagrodzenia brutto) czy feriepenger (
10,2% od kwoty wynagrodzenia brutto) - co daje łącznie min. 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto.
Koszty zmienne to m.in. ubezpieczenie NWW (
zależne od rodzaju wykonywanej pracy), szkolenia pracowników, odzież robocza czy ubezpieczenie chorobowe (
pracodawca wypłaca zasiłek przez pierwsze 16 dni zwolnienia,
nav.no). Koszty zmienne stanowią średnio 5% od kwoty wynagrodzenia brutto.
Warto pamiętać, że w przypadku ENK nie istnieje pojęcie rozdzielności majątkowej - to właściciel odpowiada za wszelkie zobowiązania firmy całym swoim majątkiem.
AKSJESELSKAP, czyli spółka AS
Spółka akcyjna Aksjeselskap to dobry wybór dla osób, które zamierzają zatrudniać pracowników, obracać sporymi kwotami i są w stanie przewidzieć przyszły zysk firmy. Ze względu na przejrzystość sytuacji prawnej i finansowej spółki AS to wiarygodni kontrahenci, co z kolei oznacza, że przychylnie patrzy się na nie w norweskim sektorze finansowym.
Spółka AS (
Aksjeselskap) to spółka akcyjna typu zamkniętego posiadająca osobowość prawną, która jest zobowiązana do przestrzegania wymogów raportowania, prowadzenia księgowości i rachunkowości. Aby założyć spółkę AS należy posiadać kapitał zakładowy w wysokości minimum 30 000 NOK (
kapitał zakładowy można wykorzystać do finansowania kosztów związanych z założeniem firmy i rozpoczęciem prowadzenia działalności).
Wniosek o rejestrację działalności nie zostanie zaakceptowany bez potwierdzenia wpłaty kapitału.
Założenie norweskiej spółki nie jest skomplikowane, ale dość czasochłonne i związane z koniecznością poniesienia pewnych kosztów. Podstawą jest rejestracja firmy w Foretaksregisteret (
Rejestr Przedsiębiorstw,
brreg.no) - wysokość opłaty skarbowej za dokonanie wpisu jest uzależniona od sposobu rejestracji (
złożenie wniosku w formie elektronicznej to koszt rzędu 5 666 NOK, natomiast w wersji papierowej ok. 6797 NOK). Należy również pamiętać o tym, że przynajmniej jeden ze zgłoszonych udziałowców powinien posiadać norweski stały numer personalny, a spółka ma obowiązek powołania zarządu, którego posiedzenia muszą odbywać się co najmniej raz w roku.
Prowadzenie spółki akcyjnej oznacza konieczność dokumentowania każdego przepływu pieniędzy. Pracownicy spółki mają prawo do świadczenia chorobowego (
sykepenger) - pracodawca wypłaca zasiłek przez pierwsze 16 dni zwolnienia, następnie obowiązek przejmuje NAV (
Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej,
nav.no).
Niepodważalną zaletą prowadzenia spółki AS jest możliwość zatrudnienia się we własnej firmie - oznacza to możliwość korzystania ze wszystkich praw pracowniczych i prawo do świadczeń (
wynagrodzenia, urlopu wypoczynkowego, urlopu chorobowego, urlopu macierzyńskiego czy odszkodowania za wypadek przy pracy).
Majątek właścicieli spółek AS jest odrębny od majątku firmy - ewentualne zobowiązania spółki ściągane są jedynie do wysokości kapitału zakładowego.
NUF, czyli oddział firmy zagranicznej
Otwarcie filii firmy zagranicznej w Norwegii to opcja dla właścicieli firm z siedzibą na terenie Polski, które wykonują zlecenia w Norwegii.
NUF, czyli Norskregistrert utenlandsk foretak to oddział firmy zagranicznej w Norwegii. Aby założyć NUF należy zarejestrować firmę w Brønnøysundregistrene (
brreg.no), składając wniosek o nadanie norweskiego numeru organizacyjnego. Do wniosku trzeba dołączyć szereg dokumentów dotyczących firmy (
akt założycielski, statut firmy, wpisy do rejestrów - KRS lub CEIDG, ceidg.gov.pl,, pełnomocnictwa czy aktualne dane adresowe) oraz oddziału, który planujemy otworzyć (
pełną nazwę oddziału, zakres działalności czy dane osób decyzyjnych, które będą podejmować decyzje w zakresie zobowiązań prawnych oddziału, a w przypadku spółki - dane członków zarządu). Konieczna jest także rejestracja działalności w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych (Enhetsregister).
Filia ponosi odpowiedzialność finansową zarówno w Norwegii, jak i kraju ojczystym, co oznacza, że należy starannie przeanalizować
umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, aby dokładnie poznać zakres obowiązków podatkowych w Norwegii (
zależny od charakteru i czasu trwania działalności).
NUF należy wpisać do rejestru VAT, gdy jego obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK - od tego momentu przedsiębiorca ma obowiązek płacenia podatku VAT, który dzieli się na trzy stawki: podstawową - 25%, zredukowaną - 15% oraz niską - 12%.
Podatek VAT rozlicza się za pomocą deklaracji w formie elektronicznej (
altinn.no).
Właściciel filii zatrudniającej pracowników powinien zgłosić ich pobyt w Norwegii do Centralnego Urzędu Podatkowego ds. Zagranicznych (
SFU - Sentralskattekontoret for utenlandssaker) oraz dokonać rejestracji pobytu na policji.
Ważną kwestią jest powołanie reprezentanta w Norwegii, który zajmie się formalnościami związanymi z obowiązkiem podatkowym i innymi zobowiązaniami firmy.
FORMALNOŚCI ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁALNOŚCI W NORWEGII
Po zarejestrowaniu działalności w urzędzie dobrą praktyką właścicieli firm jest założenie firmowego konto bankowego w norweskim banku -
bedriftskonto. W wybranej placówce należy przedstawić potwierdzenie rejestracji firmy oraz ważny paszport.
Obowiązkiem przedsiębiorcy jest
wpisanie firmy do odpowiednich rejestrów, np. rejestru VAT (
Merverdiavgiftsregisteret), gdy obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK, rejestru handlowego (
Foretaksregisteret), gdy firma zajmuje się handlem, zatrudnia więcej niż pięciu pracowników lub jest spółką AS czy rejestru pracodawców (
NAV Aa-registeret), gdy firma zatrudnia pracowników.
Prowadzenie działalności wiąże się z
koniecznością przestrzegania ustalonych przez norweskie urzędy terminów. Dotyczy to dostarczania wymaganych dokumentów i opłacania naliczonych podatków.
Urzędowe pisma i dokumenty powinny być dostarczane do urzędów w ściśle określonych terminach:
- rozliczenie roczne - należy złożyć na druku Skattemelding do końca maja następnego roku kalendarzowego,
- deklarację VAT - należy składać co dwa miesiące po dokonaniu wpisu do rejestru VAT.
Ważne jest, aby terminowo opłacać wyliczone podatki:
- podatek dochodowy (Forskuddsskatt) - wyliczany przez urząd na podstawie zadeklarowanego przewidywanego zysku i opłacany w formie zaliczek: do 15 marca, 15 maja, 15 września oraz 15 listopada,
- podatek VAT (MVA) - wynikający z deklaracji VAT,
a gdy firma zatrudnia pracowników dodatkowo:
- podatek pracodawcy (Arbeidsgiveravgift),
- zaliczki na podatek dochodowy za pracowników (Forskuddstrekk).
Istotną kwestią jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy - szczególnie, jeśli firma zatrudnia pracowników. Norweskie przepisy narzucają na przedsiębiorców odbycie kursu BHP (HMS), na którym właściciele firm i kierownicy zdobywają wiedzę odnośnie bezpiecznych warunków pracy.
Norweskie firmy świadczące usługi sprzątające i przedsiębiorstwa budowlane mają obowiązek wyposażenia swoich pracowników w karty branżowe.
Byggekort (
firmy budowlane) oraz
renholdskort (
firmy sprzątające) to specjalne identyfikatory, na których powinny znaleźć się podstawowe informacje odnośnie danego pracownika i firmy, dla której pracuje.
Warto pamiętać o bieżących
aktualizacjach danych firmy i niezwłocznie informować o wszelkich zmianach urząd podatkowy, banki oraz kontrahentów. Porządek w dokumentach przedsiębiorstwa jest szczególnie ważny na wypadek kontroli z urzędu, dlatego przedsiębiorca powinien dbać o
kompletność dokumentacji księgowej - wyciągi z firmowego konta, faktury kosztowe i przychodowe czy paragony za towary i usługi zamówione na potrzeby prowadzonej działalności. Ważne jest również
monitorowanie wszelkich płatności, dzięki czemu przedsiębiorca może kontrolować bieżące zobowiązania i należności.
Większość formalności związanych z prowadzeniem firmy w Norwegii można załatwiać drogą elektroniczną za pomocą portalu
altinn.no.
KOSZTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚC
Koszty, które ponosi przedsiębiorca, związane z założeniem i prowadzeniem firmy w Norwegii wynikają z charakteru prowadzonej działalności, obrotów firmy oraz ilości zatrudnionych pracowników.
Obowiązkiem każdego norweskiego przedsiębiorcy jest
bezpłatna rejestracja w Enhetsregister (
Rejestrze Podmiotów Gospodarczych). Zgłoszenie działalności do Rejestru Przedsiębiorstw to koszt rzędu 2 265 - 2 832 NOK w zależności od sposobu rejestracji. Dodatkowe obciążenie stanowi zapłata dla firmy zajmującej się przygotowaniem niezbędnych wniosków i dokumentów, jeśli właściciel decyduje się na skorzystanie z takiej możliwości.
Firmy jednoosobowe (
Enkeltpersonforetak - EPF) mają obowiązek odprowadzania
podatku dochodowego w wysokości 22% od zysku firmy oraz opłacania
składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy.
Samo zatrudnianie pracowników generuje koszty, których nie sposób uniknąć - koszty stałe to łącznie 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto, a koszty zmienne to średnio 5% od kwoty wynagrodzenia brutto.
Założenie spółki AS wymaga posiadania kapitału zakładowego o minimalnej wysokości 30 000 NOK oraz uiszczenia opłaty skarbowej za wpis do Foretaksregisteret (
Rejestr Przedsiębiorstw,
brreg.no) w przedziale 5 666 - 6 797 NOK (
w zależności od sposobu złożenia wniosku).
Większość kosztów ponoszonych przez właścicieli norweskich firm jest ściśle związana z typem i specyfiką prowadzonej działalności. Niektóre przedsiębiorstwa mają obowiązek wyposażenia pracowników w specjalne karty branżowe -
byggekort (
usługi budowlane) i
renholdskort (
usługi sprzątające). Obowiązek wyrobienia identyfikatorów zawsze dotyczy pracodawcy.
Obowiązkowy dla firm zatrudniających pracowników
kursu BHP (
HMS) to koszt rzędu około 1 500 NOK (za kurs online).
W przypadku przedsiębiorstw budowlanych konieczne jest również uiszczenie
opłaty na rzecz RVO, która kontroluje firmy z tego sektora. Minimalna wysokość opłaty to 250 NOK (
właściciel opłaca do 0,03% kwoty brutto z zarobków swoich pracowników - osób bezpośrednio pracujących na terenie budowy).
Jeśli w ciągu kolejnych 12 miesięcy obroty firmy przekroczyły 50 000 NOK, należy dokonać wpisu do rejestru VAT. W Norwegii VAT dzieli się na trzy stawki:
- podstawową - 25%,
- zredukowaną - 15%,
- niską - 12%.
PODATEK DOCHODOWY W NORWEGII
Podstawowa kwota podatku dochodowego w Norwegii wynosi 22% od zysku firmy. Do tej kwoty należy doliczyć właściwą kwotę wynikającą z ustalanych każdego roku progów podatkowych -
kwota podatku do zapłaty wzrasta wraz z dochodami osiąganymi przez firmę.
Norwescy przedsiębiorcy po rozpoczęciu działalności lub na początku każdego roku kalendarzowego w deklaracji podatkowej wskazują przewidywany zysk firmy i to na tej podstawie urząd wylicza wysokość zaliczek na podatek dochodowy.
Przedsiębiorca opłaca zaliczki na podatek dochodowy w czterech ratach – sam podatek opłacany jest w kolejnym roku na podstawie uzyskanych dochodów.
KIEDY NORWESKA FIRMA STAJE SIĘ PŁATNIKIEM VAT?
Każde norweskie przedsiębiorstwo, którego obroty w skali roku przekroczą 50 000 NOK ma obowiązek dokonania wpisu do rejestru VAT i opłacania podatku (
limit 50 000 NOK liczy się od momentu rozpoczęcia wystawiania faktur przez kolejne 12 miesięcy, a po upływie tego czasu limit się zeruje).
Podatek VAT rozliczany jest w formie deklaracji podatkowej, w której firma wykazuje wszystkie koszty i przychody. Deklarację podatkową składa się elektronicznie poprzez portal
altinn.no. W deklaracji podatkowej rozliczany jest również import towarów, a obowiązek naliczenia i rozliczenia podatku VAT spoczywa na danej firmie.
Faktury wystawiane przez firmy będące płatnikami VATu oznaczane są dodatkowo skrótem MVA, co oznacza, że do każdego towaru bądź usługi doliczana jest odpowiednia stawka podatku.
OBOWIĄZKI WZGLĘDEM PRACOWNIKA
Zatrudnienie pracowników oznacza dodatkowe koszty oraz szereg formalności, których powinien dopełnić każdy norweski pracodawca.
Koszty związane z zatrudnieniem dotyczą ubezpieczeń, podatku czy kosztów szkoleń pracowników. Podatki od zatrudnienia to
Arbeidsgiveravgift, czyli podatek pracodawcy, którego stawka jest zależna od przynależności do strefy oraz
Forskuddstrekk, czyli zaliczka na podatek dochodowy pracownika.
Koszty stałe, które ponosi pracodawca, wynoszą minimum 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto. W ich skład wchodzą:
- opłata z tytułu zatrudnienia pracownika - 14,1%,
- składki na ubezpieczenie emerytalne - min. 2%,
- feriepenger - min. 10,2%.
Koszty zmienne wynoszą średnio 5% od kwoty wynagrodzenia brutto, a ich faktyczna wysokość zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Na koszty zmienne składają się m.in.:
- zasiłek chorobowy (sykepenger wypłacane jest przez pracodawcę przez pierwsze 16 dni zwolnienia),
- ubezpieczenie NWW,
- szkolenia pracownicze,
- odzież robocza.
FERIEPENGER, czyli urlop wypoczynkowy
Feriepenger, czyli norweski urlop wypoczynkowy to świadczenie, które przysługuje każdemu pracownikowi. Gwarancję wynagrodzenia urlopowego i prawa do wypoczynku zapewnia
Norweska Ustawa Urlopowa, a wynagrodzenie urlopowe jest zwolnione od podatku.
Długość urlopu wynosi minimum 25 dni (osobom po 60 roku życia przysługuje dodatkowy tydzień urlopu) - w Norwegii soboty traktowane są jako dni robocze.
Pracownik może zrezygnować z urlopu, jeśli wynagrodzenie utracone w czasie jego trwania jest wyższe niż samo świadczenie.
Termin urlopu ustala pracodawca w porozumieniu z pracownikiem z uwzględnieniem dwumiesięcznego wyprzedzenia przed jego rozpoczęciem. Ostateczna decyzja odnośnie terminu urlopu należy do pracodawcy.
Wysokość feriepenger uzależniona jest od wysokości wynagrodzenia (
podstawy plus prowizji) z roku poprzedniego (
do tej kwoty wliczany jest zasiłek chorobowy i opiekuńczy).
Zgodnie z norweskimi przepisami świadczenie urlopowe wynosi minimum 10,2% wypracowanej podstawy wynagrodzenia pracownika, natomiast osobom po 60 roku życia przysługuje minimum 12,5% wypracowanej podstawy wynagrodzenia.
Feriepenger wypłacane jest ostatniego dnia przed urlopem (
jeśli urlop zostaje podzielony, to samo dzieje się ze świadczeniem). Gdy pracownik przenosi urlop na kolejny rok, feriepenger zostaje wypłacone dopiero przy jego realizacji (
przenieść można maksymalnie 12 dni roboczych urlopu).
Świadczenie urlopowe nie może być wliczane do stałego, comiesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Wynagrodzenie urlopowe naliczane jest także w okresie pobierania zasiłków:
- zasiłek chorobowy - przez pierwsze 48 dni,
- zasiłek rodzicielski - przez pierwsze 12 lub 15 tygodni.
W takiej sytuacji feriepenger jest wypłacane przez pracodawcę lub Folketrygden (
Zakład Ubezpieczeń Społecznych) w zależności od tego, kto w danym okresie wypłacał zasiłek.
Osoby bezrobotne nie mają prawa do otrzymywania świadczenia urlopowego.
FAKTURY W NORWESKIEJ FIRMIE
W Norwegii faktury mogą wystawiać przedsiębiorstwa zarejestrowane w Brønnøysundregistrene (
brreg.no), gdzie firma otrzymuje norweski numer organizacyjny i posiada firmowy numer konta bankowego.
Na fakturze powinny znaleźć się także informacje dodatkowe takie jak np. numer klienta. Numeracja faktur, niezależnie od upływu, czasu jest ciągła.
Warto pamiętać, że firmy obracające gotówką mają obowiązek prowadzenia kasy i sporządzania raportów.
Firmy, których obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczyły 50 000 NOK mają obowiązek wpisu do norweskiego rejestru VAT. Płatnicy VATu na wystawianych fakturach powinni dodawać
skrót MVA. Jeśli obroty firmy nie przekroczyły 50 000 NOK w skali roku, przedsiębiorca może wystawiać faktury VAT 0%.
Nieprawidłowo wystawioną fakturę można skorygować za pomocą
kreditnoty (
faktury korygującej).
Przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z usług biura rachunkowego i sami wystawiają faktury mogą skorzystać ze specjalnie stworzonych do tego typu celów programów, np. darmowego programu FakturaSolid (
fakturasolid.no), który ma przyjazny interfejs w języku polskim, a faktura w wersji elektronicznej jest dostępna zaraz po jej wystawieniu.
CO MOŻE ZROBIĆ NORWESKI PRZEDSIĘBIORCA, GDY KLIENT SPÓŹNIA SIĘ Z ZAPŁATĄ FAKTURY?
Brak płynności finansowej przedsiębiorstwa bardzo często spowodowany jest niewywiązywaniem się z obowiązku płatności za towary czy usługi przez kontrahentów. W takiej przypadku w zależności od sytuacji firmy jej właściciel może:
- poczekać na uregulowanie płatności przez klienta,
- ubiegać się o spłatę należności drogą urzędową.
Właściciel firmy ma również możliwość skorzystać z pomocy
forliksrådet - norweskiej rady polubowno-arbitrażowej - która rozpatruje sprawy związane z długami za towary i usługi. Przedsiębiorca może zgłosić sprawę w gminie, w której dłużnik prowadzi działalność albo mieszka.
Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się poczekać na uregulowanie płatności przez klienta, jest zobowiązany do opłacenia podatku za rzeczoną fakturę.
Pierwszym krokiem do ubiegania się o spłatę należności drogą urzędową jest wysłanie
inkassovarsel - jest to wezwanie do zapłaty, które zazwyczaj poprzedza skierowanie sprawy do firmy windykacyjnej lub na drogę sądową. W ponagleniu należy jednoznacznie określić termin spłaty długu (
minimum 14 dni) i podać łączną kwotę zaległości. Przedsiębiorca może wysłać upomnienie po upływie terminu płatności (
purring) - kolejne upomnienia wiążą się z doliczaniem do kwoty długu opłat za nieuregulowanie należności (
purrebegyr).
Proces domagania się spłaty należności polega na odczekaniu 14 dni od terminu płatności rzeczonej faktury i wysłaniu inkassovarsel lub wysyłaniu upomnień purring, a dopiero w ostateczności wezwania do zapłaty inkassovarsel. Kolejny etap stanowi betalingsoppfordring - ostateczne żądanie uregulowania płatności, które można wystosować minimum 14 dni po wysłaniu inkassovarsel. Cały proces jest niezbędny, aby móc odzyskać należność przy pomocy windykacji (
inkasso) lub norweskiego sądu.
JAKIE FIRMY W NORWEGII POTRZEBUJĄ ZEZWOLEŃ?
Rozpoczęcie działalności w Norwegii oznacza konieczność
wpisu firmy do określonych rejestrów - podstawą jest rejestracja w norweskim Rejestrze Podmiotów Gospodarczych (
Enhetsregister). Zgłoszenie do Rejestru Przedsiębiorstw (
Foretaksregister) dotyczy przedsiębiorstw handlowych, spółek oraz właścicieli firm jednoosobowych zatrudniających więcej niż 5 pracowników.
Ukończenie norweskiego
kursu BHP (HMS) jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy zatrudniającego pracowników lub zlecającego prace podwykonawcom oraz kierownika odpowiedzialnego za bezpieczeństwo pracowników firmy. Z obowiązku odbycia szkolenia BHP zwolnieni są właściciele firm jednoosobowych.
Firmy świadczące usługi sprzątające oraz norweskie przedsiębiorstwa budowlane ze względu na specyfikę branż wymagają zaopatrzenia pracowników w specjalne identyfikatory. Ich ważność wynosi dwa lata. Obowiązek wdrożenia
kart branżowych leży całkowicie po stronie pracodawcy.
Pracownicy firm budowlanych powinni posiadać identyfikatory
byggekort, których zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa pracy oraz kontroli nad przedsiębiorstwami z sektora budowlanego. Byggekort wydawane są jedynie przez Oberthur Technologies (
byggekort.no).
Renholdskort to identyfikatory dla pracowników autoryzowanych firm sprzątających. Stanowią potwierdzenie legalności prowadzonej działalności i posiadania wymaganych zezwoleń. Renholdskort wydawane są przez Oberthur Technologies (
renholdskort.no).
KRYZYS FINANSOWY W NORWESKIEJ FIRMIE
Prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest szansą na rozwój, jednak niesie ze sobą również pewne zagrożenia. Przedsiębiorca powinien być przygotowany na wszelkie ewentualności, w tym kłopoty finansowe firmy. W takiej sytuacji warto znać wszystkie możliwości rozwiązania problemów, a po przeanalizowaniu sytuacji firmy, wdrożyć właściwe zmiany.
Zobowiązania wobec norweskich urzędów można rozłożyć na raty - dzięki temu możliwe jest rozwiązanie tymczasowych kłopotów finansowych przedsiębiorstwa. W Norwegii przedsiębiorcy mają również możliwość umorzenia części długu wobec urzędu lub części zaległych odsetek. Podstawą do złożenia takiego wniosku jest wysokość zadłużenia przekraczająca możliwości finansowe firmy. Przygotowanie wniosku dotyczącego ratalnej spłaty zadłużeń wobec urzędu można zlecić właściwej firmie.
Inna opcją jest
zmiana kwoty zaliczki na podatek dochodowy. Pismo do urzędu należy rzetelnie udokumentować, np. gdy oczekiwany dochód z działalności uległ zmianie, można przedstawić kopie umów zawartych z kontrahentami.
Przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników może skorzystać z
permitteringu, dzięki czemu zostaje zwolniony z obowiązku zapłaty wynagrodzenia, które przez wyznaczony okres czasu wypłaca NAV (
Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej,
nav.no). Permittering może trwać maksymalnie 49 tygodni - po upływie 30 tygodni przez pięć kolejnych dni wynagrodzenie wypłaca pracodawca, a przez następne 19 tygodni NAV.
Inną formą zażegnania kryzysu finansowego jest skorzystanie z możliwości, jakie daje norweski sektor finansowy.
Pożyczka albo kredyt mogą pomóc naprawić budżet firmy, jednak warto pamiętać o możliwych następstwach takiej decyzji -
czy problemy przedsiębiorstwa są jedynie tymczasowe, czy firma będzie w stanie spłacać raty kredytu? - ponieważ zaciągnięte zobowiązania należy spłacić.
Podstawą funkcjonowania każdej działalności jest płynność finansowa i to właśnie jej brak stanowi najczęstszą przyczynę problemów firmy. Przedsiębiorca powinien pamiętać o potrzebie pozyskiwania nowych klientów i umacniania pozycji firmy na norweskim rynku. Warto zainwestować w specjalistę, który dobierze odpowiednią dla branży, efektywną strategię marketingową.
EMERYTURA W NORWEGII
Wiek emerytalny w Norwegii wynosi 67 lat, a wysokość świadczenia zależy od ilości przepracowanych lat, posiadanych oszczędności i okresu zamieszkania na terenie kraju.
Emerytura z norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (
folketrygden) to część obowiązkowa, która zapewnia pracownikom prawo do świadczeń emerytalnych. Emerytura od pracodawcy to obowiązkowe programy emerytalne, które dotyczą większości pracowników, pracodawca dodatkowo może zawrzeć umowę z AFP (
avtalefestet pensjon), na podstawie której pracownik ma prawo do dodatkowej emerytury.
Aby uzyskać prawo do norweskiej emerytury, należy być członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych przez co najmniej trzy lata, a w okresie pobierania świadczenia, emeryci mogą podejmować pracę bez względu na wysokość osiąganych zarobków.
Pobierając norweską emeryturę można przebywać za granicą, jednak należy pamiętać o związanych z tym ograniczeniach:
- pobyt za granicą do 12 miesięcy - osoba taka pozostaje członkiem folketrygden pod warunkiem przebywania w Norwegii co najmniej przez 6 miesięcy w każdym roku pobierania świadczenia,
- pobyt za granicą powyżej 12 miesięcy - osoba taka przestaje być członkiem folketrygden.
Warto pamiętać o zasadach związanych z przyznawaniem emerytur w Norwegii, które ustalane są na podstawie daty urodzenia:
- dla osób urodzonych przed rokiem 1954 stosowane są stare zasady,
- dla osób urodzonych między rokiem 1954 a 1962 stosowane jest połączenie starych i nowych zasad,
- dla osób urodzonych po 1962 roku stosowane są nowe zasady obliczania emerytur.
Mieszkańcy państw, z którymi Norwegia ma podpisane umowy społeczne, mogą pobierać norweską emeryturę po powrocie do kraju.
Z JAKICH ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH MOŻE SKORZYSTAĆ WŁAŚCICIEL FIRMY W NORWEGII?
W Norwegii istnieje szereg świadczeń socjalnych, z których mogą skorzystać właściciele firm - ich zakres jest uzależniony od typu prowadzonej działalności. Przedsiębiorcy mają prawo m.in. do zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego, a w przypadku udziałowców spółek - po zatrudnieniu we własnej firmie - do pełnych praw pracowniczych, co oznacza, że po uzyskaniu
statusu pracownika i związanych z nim praw, mogą otrzymywać wynagrodzenie, przysługuje im urlop wypoczynkowy czy odszkodowanie za wypadek przy pracy.
Właściciele firm jednoosobowych mogą korzystać ze zwolnień lekarskich, jednak w okresie zwolnienia firma nie może osiągać przychodów i generować kosztów (
poza kosztami stałymi takimi jak czynsz, rachunki za telefon czy internet). Wyjątek od tej zasady stanowi zwolnienie 50%, podczas którego firma może osiągać przychody za prace, których nie obejmuje zwolnienie.
Świadczenie chorobowe (
sykepenger) wypłacane jest przez NAV (
Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej,
nav.no) od 17-go dnia zwolnienia - jego wysokość zależy od podstawy dochodu z poprzedniego roku.
Według norweskich przepisów
zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy przepracowały minimum pół roku, a ich dochód osiągnął poziom, od którego odprowadzano składki emerytalne. Uzyskany dochód powinien wynosić przynajmniej połowę kwoty ustalonej przez NAV (
grunnbeløp), która zmienia się każdego roku.
Anuluj odpowiedź
47 komentarzy
mirobiznes w Norwegii krok po kroku co najpierw ?
Odpowiedz AntekOWpisz w przeglądarke: jak zacząć biznes w Norwegii , szukam pomocy w założeniu firmy w Norwegii
Yau3Jak założyć spółkę w Norwegii jaki krok?
roakkolega prowadzi własny biznes w Norwegii i przydałby mu się jakaś księgowa polecicie coś? :)
Odpowiedz Eve4jaki biznes w Norwegii prowadzi kolega?
Xomno tak firma w Norwegii plusy i minusy ma jakieś...
Fikabiznes w Norwegii od czego zacząć trzeba co nie :)
QUARIjak założyć właśny biznes w Norwegii?
Odpowiedz Dankaadzialalność jednoosobowa to formy działalności gospodarczej w Norwegii czesto wybierane przez polaków
unalatak firma jednoosobowa W Norwegii to coś dobrego, sam mam i polecam to forme
Odpowiedz Makiw Firma w Norwegii koszty spółki są wieksze niz dzialanosc jednoosobowa.
PatrikaI jeszcze dotację na założenie firmy w Norwegii dostaniecie ;))
TaraNIP norweski jak sprawdzić, bo za bardzo nie wiem
Odpowiedz Miloszczekja tak samo nie wiem...
WiktorPpomoc w złożeniu firmy w Norwegii do kogo mam kierować się, pomoże ktoś, jestem świeżakiem w tym temacie.
Odpowiedz QwerCześć Wiktor, najlepiej skorzystaj z pomocy biura księgowego, np Norwegia Consulting. :)
darklarzakładanie firmy Norwegia jakie dokumenty są wymagane?
Odpowiedz Pomocnikjuż odpowiadam na twoje pytanie
Założenie firmy jednoosobowej w Norwegii nie wymaga nakładów finansowych i jest dosyć proste (drogą elektroniczną trwa około 4-6 dni). Do założenia firmy niezbędny jest stały numer personalny i kody MinID, które umożliwiają logowanie na portalu Altinn.no.
Sławek99Witam, w przyszłym tygodniu zamierzam wyjechać do Norwegii i tak z ciekawkości zapytam jakie są koszty otwarcie firmy w Norwegii?
Odpowiedz rafus51odpowiedź na twoje pytanie: kapitał własny to 30 000 NOK.:)
wally66Norwegia otwieranie biznesu, mam kilka pytań na priv.
Odpowiedz NaklamaPolska firma w Norwegii duzo polakow tam jest
OsloManJaka najlepiej typ biznesu w Norwegia?
Odpowiedz brajanna start chyba jednoos.
harryPdokładnie, choć spółka też daje radę;)
HelpFirmafirma w Norwegii - jak założyć?
Chcesz się dowiedzieć, jak założyć firmę w Norwegii? Zostaw komentarz:
założenie firmy Norwegia pomoc,
Norwegia zakładanie działalności lub
zakładanie firmy w Norwegii.
Postaramy się pomóc!
Odpowiedz bizInNowJakie w przedsiębiorstwo w Norwegii najlepiej wybrać? W ogóle Czy opłaca się założyć firmę w Norwegii? I jak założyć biznes w Norwegii, od czego zacząć krok po korku???
Odpowiedz PomocNor22firma w Norwegii księgowość, oferujemy:
- bieżąca rachunkowość,
- doradztwo dla firm w Norwegii,
- pomoc w założeniu firmy w Norwegii.
Zostaw komentarz!
Odpowiedz kania1976Hej kolega pyta jak założyć biznes w Norwegii?
SokoRejestracja firmy w Norwegii pomoge zalatwic formalnosci
Biznes w NorwegiiJak założyć firmę w Norwegii?
Odpowiedz aniela33O podłączę się pod pytanie, ja też chcę założyć firmę w Norwegii i mam kilka pytań: Jakie są koszty otwarcia firmy w Norwegii? Jak szybko można otworzyć działalność w Norwegii? Jakie są Formalności przy zakładaniu firmy w Norwegii? i czy może ktoś oferuje jakąś Pomoc przy otwieraniu firmy w Norwegii, nie za milion monet;P
Księgowy NorwegiaFirma w Norwegii co musisz wiedzieć to to, że trzeba zrobić dobry biznes plan, poszukać swojej niszy, mieć kasę na start... biznes w Norwegii to super pomysł, ale nie jest w cale tak łatwo jak niektorzy myślą, trzeba znać podstawy rachunkowości, chociaż trochę język i warto poprosić o pomoc w wejściu na norweski rynek...
monika89Też chcę otworzyć biznes w Norwegii, ale nie wiem za bardzo od czego zacząc;/ przydałaby mi się jakaś pomoc w otworzeniu biznesu w Norwegii... Czy trudno jest otworzyć firmę w Norwegii???
Podatki NorwegiaCzy Norwegia jest przyjazna przedsiębiorcom? Co zrobić, żeby założyć firmę w Norwegii? Może ktoś napiszę jakieś np. Firma w Norwegii za i przeciw? plis;D i jeszcze proszę mi napisać jakie są stawki podatków i czy naprawdę są takie wysokie, to mnie naprawdę trapi, bo nie chcę całego dochodu na podatki wydać!
henri3Własna firma w Norwegii to super sprawa, moim zdaniem nie ma przeciw tylko same za, ale wiadomo, że trzeba poważnie potraktowac biznes, bo nic samo się nie zrobi;) Czy warto mieć biznes w Norwegii? no well, wiadomo, że warto hahaha a pomoc dla firmy w Norwegii oczywiście może się przydać, ale samodzielnie też można ogarnąć :)
zosiaSamosiaMoim zdaniem prowadzenie firmy w Norwegii jest naprawdę proste i intuicyjne. Nie ma co się stresować ;)
Viki29Jestem farmaceutką, więc takie norweskie przedsiębiorstwo odpada;) chciałabym się przebranżowić, ale nie wiem czy norweski biznes jest warty zachodu:/
Odpowiedz TomcioOczywiście, że norweski biznes jest warty zachodu, ale nic sie samo nie zrobi, potrzeba czasu i kasy żeby zacząć;)
Dziki57Ja miałem w Polsce biznes Norwegia zdecydowanie wygrywa, też się przebranżowiłem, specjalista pomógł mi przygotować biznesplan, jakiś kosztorys i moje norweskie przedsiębiorstwo hula już prawie 5 lat! Więc Viki nie rezygnuj z planów, troche odwagi;D
OktawiaNorwegia biznes to się opłaca, potwierdzam!;p choć na początku nie było łatwo, ale wcześniej też miałam firmę w Polsce i robiłam tylko na opłaty, a norweski biznes szybko zaczął zarabiać na siebie, BTW robie w reklamie;D
Viki29Dzieki:D chyba zaczne działać!
TomcioSpółka w Norwegii to dobry kierunek, jeśli masz dobry pomysł na biznes Norwegia daje wiele możliwości przedsiębiorcom.
Odpowiedz Viki29Macie jakiś pomysł na norweski biznes? Mieszkam w Norwegii już kilka lat i myślę, żeby pójść na swoje, ale nie mam pomysłu, może jakaś norweska spółka...
Odpowiedz MartaMA czym się teraz zajmujesz?? Jak chcesz prowadzić własne przedsiębiorstwo Norwegia to dobre miejsce, ale warto wcześniej przemyśleć sprawę, znaleźć swoją niszę, przygotować biznesplan... może coś czym się pasjonujesz albo w czym już masz doświadczenie?
lolezkofirma w Norwegii jak założyć ? chciałbym to wiedziec bardzo