• Biznes
• Rozliczenie roczne
• Podatki
• Rozliczanie firmy
• Kontakt

Właściciele firm, niezależnie od formy prowadzonej w Norwegii działalności, powinni znać przynajmniej podstawowe przepisy związane z księgowością firmy. Warto wiedzieć, jakie terminy i stawki obowiązują norweskich przedsiębiorców, w jaki sposób należy wystawić fakturę, czy które ustawy mogą okazać się przydatne.

W naszej zakładce przedstawiamy informacje związane z księgowością norweskich przedsiębiorstw, które pomogą zdecydować, czy warto samodzielnie zająć się księgowością swojej firmy czy lepiej zlecić to zadanie specjaliście.

Zgodnie z ustawami regulującymi księgowość norweskich firm wszelkie transakcje dotyczące prowadzonej działalności powinny być rejestrowane, a właściwe dokumenty przechowywane zgodnie z aktualnie obowiązującym w Norwegii prawem. Ustawy dotyczą kwestii związanych z rachunkiem zysków i strat, bilansem czy wyceną. Przedsiębiorcy zobowiązani są również do składania rocznego zeznania podatkowego. Każdy norweski przedsiębiorca najpóźniej do 31 maja kolejnego roku podatkowego musi złożyć rozliczenie roczne. Skattemelding, czyli informacje o dochodach uzyskanych przez firmę należy składać za pomocą portalu altinn.no. Na tej podstawie urząd wysyła Skatteoppgjør, czyli pismo z należną kwotą podatku do zapłaty lub do zwrotu.

Właściciele firm w Norwegii nie mają obowiązku zatrudniania osoby do prowadzenia księgowości. Można to robić samodzielnie, jednak należy pamiętać o konieczności dotrzymywania wyznaczonych terminów i dbać o prawidłowość wszelkich wyliczeń, ponieważ błędy w rachunkach i nieterminowość wiążą się z częstymi kontrolami z urzędu skarbowego.

Obowiązek zewnętrznej kontroli sprawozdań rocznych dotyczy przedsiębiorstw wskazanych w Ustawie o biegłych rewidentach, Revisorloven.

Obowiązek audytu, czyli zewnętrznej kontroli sprawozdań rocznych norweskich przedsiębiorstw dotyczy firm wskazanych w Ustawie o biegłych rewidentach, Revisorloven. Norweskie spółki akcyjne (spółki AS) podlegają obowiązkowi audytu, jednak mogą zostać z niego zwolnione, jeżeli spełniają określone warunki:

1. w dokumentach założycielskich znajduje się wpis o rezygnacji z biegłego rewidenta,
2. obroty spółki nie przekraczają 6 000 000 NOK,
3. suma bilansowa spółki przekracza 23 000 000 NOK,
4. spółka zatrudnia na pełen etat mniej niż 10 pracowników.

Enkeltpersonforetak podlega obowiązkowi audytu jedynie, jeżeli spełnia określone warunki:

1. obroty przekraczają 5 000 000 NOK,
2. suma bilansowa jest większa niż 20 000 000 NOK / firma zatrudnia na pełen etat więcej niż 20 pracowników.

NUF podlega obowiązkowi audytu, jeżeli obroty firmy przekraczają 5 000 000 NOK.

Właściciele firm jednoosobowych powinni znać norweskie ustawy o rachunkowości i dbać o prawidłowe księgowanie wszelkich transakcji. Sama księgowość jest stosunkowo prosta, a zatrudnianie księgowego nie jest obowiązkiem.

Enkeltpersonforetak podlega obowiązkowi audytu jedynie, jeżeli spełnia określone warunki:

1. obroty przekraczają 5 000 000 NOK,
2. suma bilansowa jest większa niż 20 000 000 NOK / firma zatrudnia na pełen etat więcej niż 20 pracowników.

W rocznym zeznaniu podatkowym (załącznik RF-1175 Næringsoppgave 1) przedsiębiorcy muszą wykazać kapitał własny (Egenkapital), który wylicza się na koncie 2050 (Annen egenkapital).

Przede wszystkim należy opłacać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości ustalonej przez urząd skarbowy na podstawie corocznej deklaracji zysku firmy. Zaliczki na podatek dochodowy księguje się na koncie 2070 (Forskuddsskatt). Stan konta pod koniec roku powinien być zgodny z zaliczkami wyszczególnionymi na Skattemelding. Warto pamiętać, że prowadzenie firmy ENK umożliwia swobodne korzystanie ze środków firmowych. Transakcje środków firmowych na potrzeby prywatne (przelewy i wypłata gotówki) ujmuje się na koncie 2060 (Privatuttak).

Księgowość norweskich spółek jest skomplikowana, dlatego udziałowcy Aksjeselskap prowadzenie księgowości firmy powinni powierzyć specjaliście.

Norweskie spółki akcyjne (spółki AS) podlegają obowiązkowi audytu, jednak mogą zostać z niego zwolnione, jeżeli spełniają określone warunki:

1. w dokumentach założycielskich znajduje się wpis o rezygnacji z biegłego rewidenta,
2. obroty spółki nie przekraczają 6 000 000 NOK,
3. suma bilansowa spółki przekracza 23 000 000 NOK,
4. spółka zatrudnia na pełen etat mniej niż 10 pracowników.

Aksjeselskap powinny opłacać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości ustalonej przez urząd na podstawie zysku spółki. Należny podatek dochodowy opłaca się w dwóch równych ratach w kolejnym roku podatkowym. Do rocznego zeznania podatkowego należy dołączyć załącznik RF-1167 Næringsoppgave 2.

W przeciwieństwie do właścicieli firm jednoosobowych, udziałowcy norweskich spółek nie mogą swobodnie dysponować środkami finansowymi, a w planie kont nie ma konta wydatków prywatnych (Privatuttak). Każdy wydatek i operacja na koncie firmy muszą zostać udokumentowane i zewidencjonowane w programie księgowym.

Działalność filii firmy zagranicznej wymaga znajomości przepisów dotyczących importu towarów bądź usług, a niekiedy oznacza konieczność wyznaczenia reprezentanta w Norwegii, który będzie przedstawicielem firmy w sprawach podatkowych. Aby uniknąć problemów związanych z podwójnym opodatkowaniem, warto dokładnie zapoznać się ze stosownymi ustawami albo skorzystać z usług profesjonalnego księgowego. Podobnie jak w przypadku spółek akcyjnych, w planie kont norweskich filii nie istnieje konto wydatków prywatnych (Privatuttak).

Podatek dochodowy od osób fizycznych i jednostek gospodarczych w Norwegii wynosi 22% od dochodu/zysku firmy. Rokrocznie ustalane są progi podatkowe, które determinują faktyczną wysokość podatku do zapłaty. Po rozpoczęciu działalności firmy lub na początku roku przedsiębiorca powinien zadeklarować przewidywany zysk (overskudd), na podstawie którego urząd wyliczy wysokość zaliczek na podatek dochodowy. Jeśli uzyskany dochód przekroczy kwotę z deklaracji, należny podatek trzeba zapłacić najpóźniej do 31 maja kolejnego roku.

Zaliczki na podatek dochodowy opłaca się w wyznaczonych terminach, których przekroczenie wiąże się z naliczeniem karnych odsetek. Obowiązek wpisu do rejestru VAT (Merverdiavgiftsregisteret) dotyczy norweskich firm, których obroty w ciągu 12 kolejnych miesięcy przekroczyły limit 50 000 NOK. Płatnicy VATu powinni opłacać podatek oraz składać deklarację podatkową w wyznaczonych przez urząd terminach.

Przedsiębiorca powinien pamiętać, że prowadzenie własnej firmy wiąże się z koniecznością ponoszenia pewnych kosztów bezpośrednio związanych z jej działalnością oraz udowodnienia zasadności ich poniesienia. Dokładny zakres i wysokość kosztów zależą od rodzaju firmy oraz charakteru świadczonych przez nią usług. Koszty stałe to koszty ponoszone cyklicznie, których wysokość można łatwo ustalić. Głównym kosztem tego rodzaju jest koszt wynajmu lokalu, w którym prowadzona jest działalność - lokal powinien zostać zgłoszony jako miejsce prowadzenia działalności firmy. Stałym wydatkiem są również abonamenty za Internet i telefon służbowy - warto pamiętać, że właściciele firm jednoosobowych mogą skorzystać tutaj jedynie z częściowych odliczeń. Sporym obciążeniem są także wszelkie koszty związane z użytkowaniem samochodu służbowego. Dodatkowo przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników poza ustaloną pensją muszą liczyć się z obowiązkiem opłacania stosownych podatków. Wysokość kosztów zmiennych ewoluuje wraz z bieżącym zapotrzebowaniem, dlatego trudno jednoznacznie ją określić. Do kosztów zmiennych zalicza się głównie niezbędne do osiągania przychodów urządzenia i materiały czy artykuły biurowe (komputery, drukarki). Warto jednak pamiętać także o kosztach związanych z podróżami służbowymi, w tym dietą, kosztami reprezentacji, reklamą (ulotki, wizytówki), wszelkimi szkoleniami (np. szkolenia z zakresu świadczonych usług, szkolenia BHP), licencjami oraz autoryzacją (wyrobienie kart branżowych, zakup fachowej literatury).

Koszty firmy wyliczane są za pomocą faktur kosztowych. Faktury kosztowe to faktury wystawiane przez dostawców/sprzedawców, które stanowią potwierdzenie poniesionych kosztów. Przedsiębiorca powinien pamiętać o kontrolowaniu prawidłowości danych znajdujących się na fakturach, w szczególności poprawności wyszczególnionych kwot (kwoty brutto, podatku VAT) oraz danych przedsiębiorcy.

Norwegia jest częścią EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), dzięki czemu możliwa jest wymiana towarów między nią a Polską. Import towarów i usług przez firmy figurujące w norweskim rejestrze VAT jest zwolniony z podatku, jednak nadal pozostaje obowiązek zgłaszania importu w deklaracji podatkowej. Norweski Urząd Celny odpowiada za określenie wysokości stawek celnych czy zwolnienie z opłat. Szczegółowe informacje związane z aktualnie obowiązującymi taryfami celnymi można znaleźć na stronie urzędu: www.toll.no.

Wszystkie norweskie i zagraniczne przedsiębiorstwa handlowe, które zajmują się odsprzedażą towarów lub zatrudniają co najmniej pięciu pracowników mają obowiązek zarejestrowania działalności w Foretaksregisteret (Rejestr Przedsiębiorstw).

Podatek VAT od importu wynosi 25% i 15% (opodatkowaniu nie podlegają m.in. samochody elektryczne, statki i ich części czy wiatraki elektryczne). Dokument SAD to dokument zawierający wszelkie informacje dotyczące przewożonego towaru, który należy okazać podczas kontroli na norweskiej granicy. Dokument SAD musi zostać przygotowany z uwzględnieniem obowiązujących opłat i procedur celnych. Do dokumentu trzeba dołączyć fakturę na zakup towarów.

Jeśli towary w całości przeznaczone są do konsumpcji za granicą, ich eksport jest zwolniony z podatku VAT. W innym przypadku powinny zostać opodatkowane. Z podatku zwolnione są również tzw. usługi wymienne dostarczane drogą elektroniczną, czyli np. usługi reklamowe, prawne czy konsultingowe. Aby móc wywieźć towary za granicę, firma musi spełnić wymogi eksportowe:

1. posiadać fakturę,
2. zgłosić towar na deklaracji eksportowej,
3. posiadać certyfikat wywozu towaru (attest for utførsel).

Obowiązek przechowywania dokumentacji firmowej dotyczy wszystkich norweskich przedsiębiorstw. Okres, przez który należy przechowywać dokumenty zależy od ich rodzaju i wynosi od 3,5 do 5 lat (od daty zamknięcia roku księgowego). Wyjątek stanowią takie dokumenty jak deklaracje celne, dokumentacja księgowa czy kredytowa - tego rodzaju dokumenty należy przechowywać przez okres 5-15 lat.

Istotne jest zachowanie porządku oraz kontrolowanie prawidłowości prowadzonej dokumentacji. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest zachowanie wszelkich faktur, ponieważ to na ich podstawie firma ma prawo do odliczeń podatkowych z tytułu poniesionych kosztów. Przejrzystość dokumentacji firmowej ma wymiar czysto praktyczny w sytuacji kontroli z norweskiego urzędu czy zbliżającego się terminu składania deklaracji podatkowych. Dokumentację firmową dzieli się na dwa rodzaje: dokumentację pierwotną oraz dokumentację wtórną. Dokumentacja pierwotna to m.in. deklaracje roczne, dokumenty kosztowe, rejestr rachunków, deklaracje VAT, dokumenty przychodowe, dokumenty kadrowe, bilanse, pisma od rewizora, specyfikacje środków trwałych oraz specyfikacje zobowiązań. Tego typu dokumenty powinny być przechowywane przez okres 5 lat (od daty zamknięcia roku księgowego). Dokumentacja wtórna to m.in. umowy, dokumentacja magazynowa czy korespondencja dotycząca księgowości. Takie dokumenty powinny być przechowywane przez 3,5 roku (od daty zamknięcia roku księgowego).

Aby wykazać przebieg zdarzeń gospodarczych w firmie należy korzystać z planu kont. Standardowy plan kont (NS4102) składa się z kilkunastu stron i wskazuje schemat zakwalifikowania danego zdarzenia gospodarczego. Istotne jest prawidłowe dopasowanie zdarzenia do właściwego konta księgowego, ponieważ salda poszczególnych kont wpisuje się do zeznania podatkowego.

Konta księgowe składają się z czterech cyfr, a o przynależności do danego konta świadczy pierwsza z nich. Poszczególne konta księgowe to:

1. 1000 (Eiendeler): majątek firmy, czyli wszelkie środki trwałe,
2. 2000 (Gjeld og Egenkapital): dług i kapitał własny, czyli rozrachunki z dostawcami, bankami i urzędami,
3. 3000 (Inntekter): przychody, czyli przychody firmy (kwoty netto z faktur przychodowych),
4. 4000 (Varekjøp): zakup: podział na zakup materiałów, towarów, krajowy, zagraniczny itp.,
5. 5000 (Lønnsutgifter): koszty związane z pracownikami, czyli wynagrodzenia, dodatki, feriepenger,
6. 6000 (Annen driftskostnad): koszty operacyjne, czyli amortyzacja, zakup narzędzi, ubrań roboczych i artykułów biurowych,
7. 7000 (Annen driftskostnad): koszty operacyjne, czyli koszty reklamy, podróże służbowe,
8. 8000 (Finansinntekter og - kostnader, periodens resultat): przychody i koszty finansowe, czyli odsetki od kredytów, wynik finansowy za dany rok.

Firma za sprzedaż towarów i usług powinna wystawiać swoim klientom faktury (faktury przychodowe). Faktury przychodowe należy księgować na kontach rozrachunku z odbiorcami (1500 - Kundefordringer), przychodów ze sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT (3000 - Salgsinntekt varer, avgiftspliktig) oraz 25% podatku VAT ze sprzedaży (2700 - Utgående merverdiavgift, høy sats).

Dbałość o porządek w firmowych dokumentach i kontrolowanie prawidłowości wystawionych faktur jest niezwykle istotne w przypadku kontroli z norweskiego urzędu czy zaległości ze strony kontrahentów. Prawidłowo wystawiona faktura to podstawa do ubiegania się o zwrot należności za pomocą firmy windykacyjnej.

Bardzo często działalność firmy wymaga zatrudnienia pracowników, co wiąże się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów - wynagrodzenie, podatki. Ponadto norwescy pracodawcy muszą pamiętać o obowiązkach względem swoich pracowników. Przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania podatku pracodawcy, czyli Arbeidsgiveravgift (stawka jest zależna od przynależności do strefy) oraz zaliczek na podatek dochodowy pracownika - Forskuddstrekk. Koszty stałe, które ponosi pracodawca to:

1. opłata z tytułu zatrudnienia (14,1% od wynagrodzenia brutto),
2. ubezpieczenie emerytalne (min. 2% od wynagrodzenia brutto),
3. feriepenger (min. 10,2% od wynagrodzenia brutto).

Koszty zmienne to m.in.:

1. zasiłki chorobowe,
2. szkolenia pracowników,
3. odzież robocza.

Obowiązki pracodawcy w obrębie szkoleń (stanowiskowych, HMS), odzieży roboczej czy kart branżowych (www.byggekort.no, www.renholdskort.no) zależą od zakresu działalności firmy. Zatrudniające pracowników firmy muszą zadbać o kompletność i prawidłowość prowadzonej dokumentacji. Przede wszystkim z początkiem każdego miesiąca należy informować urząd o stanie zatrudnienia i wypłatach za pomocą druku A-melding. Ilość przepracowanych godzin wyszczególnia się na druku Timeliste, a w przypadku rozliczenia godzinowego to właśnie na tej podstawie naliczane jest wynagrodzenie za dany miesiąc. Kwotę wynagrodzenia brutto i netto oraz zaliczkę na podatek dochodowy zawiera dokument Lønnslipp. Ponadto do 31 stycznia kolejnego roku pracodawca powinien dostarczyć pracownikom informacje dotyczące kwoty dochodów i zaliczek na podatek dochodowy za miniony rok - Sammenstillingsoppgave.

Norweski pracodawca może zatrudniać pracowników zagranicznych pod warunkiem, że posiadają oni ważny numer personalny oraz Skattekort. Jeśli pracownik pochodzi z kraju spoza EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) powinien mieć pozwolenie na pobyt na terenie Norwegii.

W Norwegii prawo reguluje szereg zawodów (lista zawodów), a osoby zakładające firmę, która wymaga specjalnego zezwolenia powinny posiadać certyfikat potwierdzający kwalifikacje (dotyczy to m.in branży medycznej, prawników, księgowych, kierowców czy masażystów). Niektóre przedsiębiorstwa np. zajmujące się artykułami spożywczymi, zwierzętami czy kosmetykami powinny posiadać również pozwolenie od Mattilsynet. Byggekort to identyfikator dla pracowników firm budowlanych, natomiast Renholdskort dotyczy pracowników autoryzowanych firm sprzątających. Jedyną instytucją, która wydaje karty branżowe jest Oberthur Technologies (www.byggekort.no, www.renholdskort.no). Okres ważności kart wynosi dwa lata.

Do prowadzenia firmy w Norwegii często niezbędne jest posiadanie samochodu służbowego - koszty związane z jego utrzymaniem to jedne z podstawowych kosztów działalności, które jednak można odliczyć, a tym samym obniżyć podstawę opodatkowania. Przedsiębiorstwa posiadające samochody służbowe mają obowiązek uiszczania opłaty z tego tytułu - Årsavgift. Wysokość rocznej opłaty za samochód zależy od jego rodzaju. Koszty związane z użytkowaniem samochodu wpisanego do ewidencji środków trwałych należy rozdzielać na poszczególne kategorie, np. paliwo (7000 - Drivstoff) czy naprawy (7020 - Vedlikehold). Składając roczne zeznanie podatkowe trzeba pamiętać o dołączeniu właściwych załączników związanych z amortyzacją pojazdu i wydatkami. Wpisanie samochodu do ewidencji środków trwałych firmy oznacza konieczność przechowywania paragonów i faktur za wydatki związane z jego użytkowaniem. Korzystając z samochodu prywatnego na potrzeby służbowe należy wypełnić druk Kjørebok, w którym wskazuje się dane samochodu, datę oraz cel podróży czy liczbę przebytych kilometrów - liczba kilometrów naliczana jest przez Elektronisk Kjørebok - które następnie trzeba pomnożyć przez właściwą stawkę.
Korzystanie z druku Kjørebok oznacza obowiązek prowadzenia książki ewidencji pojazdu.

Z platformy może korzystać każdy, kto posiada numer personalny i kody MinID. Do zalogowania na portalu niezbędne jest podanie numeru stałego (fødselsnummer) lub tymczasowego (D-nummer) oraz pięciocyfrowego hasła (kod MinID) - kody potrzebne do korzystania z portalu Altinn.no wysyłane są pocztą na podany podczas rejestracji adres.

STRONA GŁÓWNA | INNE USŁUGI | INNE | KONTAKT